Wanneer verklaring van erfrecht nodig?

1. Inleiding

Een overlijden brengt naast emotionele impact ook tal van praktische vraagstukken met zich mee. Eén van de belangrijkste zaken waar je tegenaan kunt lopen, is het deblokkeren van bankrekeningen en het afwikkelen van de nalatenschap. Veel mensen vragen zich dan af: “Heb ik nu een verklaring van erfrecht nodig?” of “Volstaat een testament niet?”

In dit artikel ontdek je:

• De definitie en inhoud van een verklaring van erfrecht.
• In welke situaties een verklaring van erfrecht absoluut verplicht is.
• Mogelijke uitzonderingen, zoals een kleine nalatenschap.
• Hoe je deze verklaring snel en eenvoudig kunt regelen.

Het doel is om je handvatten te geven, zodat je je niet laat verrassen door de eisen van banken, verzekeraars of andere instanties. Bovendien leggen we uit hoe Thuisnotaris je hierbij kan helpen, met als kernboodschap: Vraag bij ons eenvoudig en snel een verklaring van erfrecht aan, of stel je (levens)testament op als je zelf nog niets geregeld hebt.

2. Wat is een verklaring van erfrecht en wanneer nodig?

2.1 Wat is een verklaring van erfrecht?

Een verklaring van erfrecht is een officieel, notarieel document waarin staat wie de erfgenamen zijn van een overledene en wie de nalatenschap mag afwikkelen. De notaris stelt dit document op na onderzoek in het Centraal Testamentenregister (om te checken of er een testament is) en een inventarisatie van de familiebanden. De notaris controleert eveneens of alle benodigde handtekeningen aanwezig zijn en of er geen onduidelijkheden bestaan rond erfgenamen en mogelijke schulden.

2.2 Waarom heb je die verklaring nodig?

• Deblokkeren van bankrekeningen: Zodra de bank op de hoogte is van een overlijden, blokkeert zij meestal alle rekeningen op naam van de overledene. De verklaring van erfrecht is dan nodig om aan te tonen wie bevoegd is om deze rekeningen te beheren en betalingen te doen.
• Verkoop van een woning: Als de overledene eigenaar was van een huis, dan wil de koper (en diens notaris) weten dat de verkoper ook echt recht heeft om dat huis te verkopen. De verklaring van erfrecht toont aan welke erfgenamen de eigendom hebben en wie mag handelen.
• Verdeling van de nalatenschap: Bij meerdere erfgenamen kan de verklaring van erfrecht conflicten voorkomen, omdat duidelijk is wie welk deel erft. Instanties als banken, pensioenfondsen of verzekeraars zullen zonder deze verklaring vaak niet tot uitkering overgaan.
• Zekerheid voor derden: Instellingen willen geen risico lopen om geld uit te keren aan de verkeerde persoon. Daarom vragen ze om een verklaring van erfrecht als extra controle, ook als er al een testament bestaat.

2.3 Wanneer is een verklaring van erfrecht verplicht?

In principe zal een bank of verzekeraar bij de meeste nalatenschappen een verklaring van erfrecht vereisen. Je hebt dit document in elk geval nodig als:

• Er meerdere erfgenamen zijn.
• Er grote bedragen op bank- of spaarrekeningen staan.
• Er onduidelijkheid is over eventuele testamenten.
• Er onroerend goed in het spel is (bijv. een huis of stuk grond).

2.4 Uitzonderingen: kleine nalatenschap

Er zijn gevallen waarin de nalatenschap zo klein en overzichtelijk is dat de bank niet per se een verklaring van erfrecht vraagt. Dit heet wel een “kleine boedelverklaring” of interne bankprocedure. Bijvoorbeeld als:

• De enige erfgenaam de langstlevende echtgenoot is.
• Het saldo op de rekening beneden een bepaalde drempel ligt (dit verschilt per bank).
• De familieverhoudingen simpel zijn (geen kinderen uit eerdere relaties, geen complex testament).

Toch moet je niet blind vertrouwen op zulke uitzonderingen. Als de bank of verzekeraar alsnog om een verklaring van erfrecht vraagt, zul je deze moeten aanleveren.

2.5 Testament vs. verklaring van erfrecht

Veel mensen denken dat een testament en een verklaring van erfrecht hetzelfde zijn. Dat is onjuist.

• Testament: Beschrijft de laatste wil van de overledene (wie erft, of er legaten zijn, of er een executeur is benoemd).
• Verklaring van erfrecht: Formeel document van de notaris waarin staat wie de erfgenamen zijn en wie bevoegd is om namens de nalatenschap te handelen.

Zelfs als er een testament is, vragen instanties in veel gevallen toch om de verklaring van erfrecht. Het testament laat immers niet automatisch zien dat er geen latere wijziging is, en ook niet dat er geen andere erfgenamen (bijvoorbeeld buiten het testament) kunnen zijn. De notaris doet dit checkwerk voordat hij de verklaring opstelt.

2.6 Hoe regel je een verklaring van erfrecht?

1. Informatie verzamelen: Over de overledene en diens erfgenamen.
2. Zelf notaris zoeken of online aanvragen: Via Thuisnotaris kun je de aanvraag starten door middel van een online vragenlijst.
3. Controle en telefoon: Een specialist checkt de gegevens, belt je om details door te nemen.
4. Notaris stelt de verklaring op: Als alles klopt, tekent de notaris de verklaring. Je ontvangt deze in viervoud (of meer, afhankelijk van je wensen).
5. Gebruik: Je stuurt (een afschrift van) de verklaring naar de bank, verzekeraar of andere instantie.

2.7 Kosten en tijdsduur

De kosten hangen samen met de complexiteit van de nalatenschap. Meer erfgenamen, een onduidelijk testament of een grote boedel vragen om meer onderzoek en dus hogere kosten. Bij eenvoudige situaties kan het proces binnen enkele weken rond zijn.

3. Voorbeeld/casus: geblokkeerde bankrekening

Stel dat Jan overlijdt en een bankrekening met 10.000 euro nalaat. Zijn twee kinderen willen de uitvaartkosten daarmee betalen. De bank blokkeert de rekening en geeft aan dat een overlijdensakte niet genoeg is. Ze willen een verklaring van erfrecht zien, zodat ze zeker weten dat deze twee kinderen de wettige erfgenamen zijn.

Nadat de kinderen online de vragenlijst hebben ingevuld bij Thuisnotaris en telefonisch alles hebben doorgenomen met de jurist, stelt de notaris binnen twee weken de verklaring op. De bank accepteert de verklaring en de kinderen kunnen de uitvaart betalen.

4. Voordelen van Thuisnotaris

1. Online aanvraag: Je regelt het grootste deel zelf vanuit huis, via een heldere vragenlijst.
2. Persoonlijke controle: We nemen telefonisch contact met je op om eventuele onduidelijkheden te bespreken.
3. Snelle afhandeling: Bij een eenvoudige nalatenschap is de verklaring vaak binnen enkele weken beschikbaar.
4. Scherpe prijs: Door onze online werkwijze kunnen we de kosten laag houden.

5. Conclusie

Een verklaring van erfrecht is bij veel nalatenschappen onmisbaar, met name om bankrekeningen te deblokkeren en eigendommen te kunnen verkopen of verdelen. Hoewel er uitzonderingen zijn voor kleinere nalatenschappen, zul je in de meeste gevallen niet om dit document heen kunnen.

Ben je zover dat je de verklaring van erfrecht direct wilt regelen?
Vraag de verklaring eenvoudig en snel aan bij Thuisnotaris.

Heb je zelf nog geen testament of levenstestament?
Dan is dit het moment om na te denken over jouw eigen toekomst. Stel je testament eenvoudig online op, tegen een scherpe prijs.

6. FAQ / Veelgestelde vragen