Samengesteld gezin

Inleiding samengesteld gezin

Een samengesteld gezin, waarin minstens één van de partners een of meerdere kinderen heeft uit een vorige relatie, is tegenwoordig steeds gebruikelijker. Deze gezinnen brengen echter ook specifieke juridische en financiële uitdagingen met zich mee, vooral als het gaat om erfenissen. Het is daarom belangrijk om goed na te denken over hoe je de erfenis in een samengesteld gezin wilt regelen. In dit artikel bespreken we hoe je dit het beste kunt aanpakken en waar je rekening mee moet houden. Of je nu zelf een samengesteld gezin hebt of kennis wilt opdoen over dit onderwerp, dit artikel geeft inzicht in hoe je de erfenis in een samengesteld gezin goed kunt regelen.

Wat is een samengesteld gezin?

Een samengesteld (of ‘blended’) gezin ontstaat zodra minstens één partner kind(eren) heeft uit een eerdere relatie. Het huishouden bestaat dan uit de nieuwe partners plus stiefouder‑, stiefkind‑ en eventueel halfbroer‑ en ‑zusrelaties.
Binnen deze groep zie je grofweg drie varianten:

1. Eén‑oudervariant – één partner brengt kind(eren) mee, de ander niet.
2. Samenwonende bonusgezinsvariant – beide partners hebben kinderen uit vorige relaties die nu (grotendeels) onder hetzelfde dak wonen.
3. Co‑oudervariant – beide partners hebben kinderen uit eerdere relaties, maar die verblijven afwisselend bij de ene en de andere ouder.

Welke vorm jouw gezin ook heeft, het is cruciaal om bij testamentaire planning expliciet rekening te houden met deze verhoudingen; de wet kent stiefkinderen namelijk geen automatisch erfdeel toe.

In onze testament tool zie je eenvoudig of er in jouw geval sprake is van een samengesteld gezin. Ook in dat geval kunnen we je snel helpen aan een goed testament. Er is dan wel een extra begeleidingsgesprek nodig omdat de situatie van samengestelde gezinnen complexer is dan voor reguliere gezinnen.

Hoe erfenis regelen in een samengesteld gezin?

In een samengesteld gezin ligt de verdeling van een nalatenschap vaak gevoeliger dan in een traditioneel gezin, omdat stiefkinderen niet automatisch erven van hun stiefouder. Wil je dat iedereen krijgt wat jij voor ogen hebt, dan moet je dit expliciet vastleggen. De kern‑instrumenten:

• Testament – de enige juridisch bindende manier om zelf te bepalen wie welk deel ontvangt. Je kunt bijvoorbeeld je eigen kinderen, de kinderen van je partner én eventuele gezamenlijke kinderen ieder een (ander) percentage toekennen, legaten opnemen voor specifieke bedragen of spullen, en regelen wanneer stief‑ of eigen kinderen hun erfdeel mogen opeisen.
• Samenlevingscontract – handig voor ongehuwd samenwonenden om eigendom en kosten tijdens leven te verdelen, maar het regelt geen erfopvolging. Wil je je partner financieel beschermen of je stiefkinderen laten delen in de erfenis, dan heb je alsnog een testament nodig.
• Huwelijkse of partnerschapsvoorwaarden – bepalen welk vermogen privé blijft en wat gemeenschappelijk is. Ook hier geldt: de voorwaarden beïnvloeden niet wie erft; ze bepalen hooguit uit welke ‘boedel’ het erfdeel komt. Voor een afwijkende verdeling moet je een testament opstellen.

Kortom: een testament is onmisbaar om stiefkinderen of andere (bonus)gezinsleden te laten meedelen. Laat je daarbij goed adviseren—bijvoorbeeld door een (online) notaris—zodat het document precies past bij jullie gezinssituatie en fiscale wensen.

Bij Thuisnotaris kun je al vanaf €345 per testament alles regelen. Voor slechts €99 extra begeleiden wij je stap voor stap in een persoonlijk gesprek – je hoeft zelf niets in te vullen. Dit is niet alleen de scherpste prijs in de markt, maar ook uniek: geen andere online aanbieder biedt samengestelde gezinnen deze mogelijkheid. Stel niet langer uit en plan nu een persoonlijk begeleidingsgesprek

Heeft een stiefkind recht op een erfenis?

Zonder testament erft een stiefkind niet van de nieuwe partner van zijn ouder, omdat de wettelijke erfopvolging alleen naar echtgenoot/partner en bloed‑ of adoptiekinderen kijkt. Het stiefkind staat dus buiten de zogeheten “wettelijke verdeling”.

Wil je wél dat een stiefkind meedeelt, dan moet de bonus‑ouder dit uitdrukkelijk in een testament vastleggen. Dat kan op twee manieren:

1. Als erfgenaam – het stiefkind krijgt dan dezelfde status als een eigen kind en valt automatisch in tariefgroep 1 voor de erfbelasting (10 % / 20 %).
2. Als legataris – de bonus‑ouder laat een vast geldbedrag of een specifiek goed (bijv. een auto) na; het stiefkind wordt geen mede‑erfgenaam, maar ontvangt alleen dat legaat.

Bespreek daarom tijdig samen hoe de nalatenschap geregeld moet worden en laat je adviseren door onze erfrecht­specialist in een begeleidingsgesprek. Zo voorkom je teleurstellingen en fiscale verrassingen voor alle gezinsleden.

Wat als een (plus) ouder in een samengesteld gezin overlijdt?

Er zijn verschillende scenario’s denkbaar die zich kunnen voordoen. Zo kan de overleden ouder een testament hebben opgesteld waarin is vastgelegd wat er met de erfenis moet gebeuren. Als dit niet het geval is, dan geldt de wettelijke verdeling.

In onderstaande tabel zie je wat er in verschillende scenario’s gebeurt als je als partners in een samengesteld gezin geen testament hebt.

Thuisnotaris ook voor samengestelde gezinnen

Thuisnotaris is de enige online notaris waar je als samengesteld gezin terecht kunt voor een testament. Zoals je hebt gelezen kan een testament voor een samengesteld gezin best complex worden. Het is belangrijk dat de juiste keuzes worden gemaakt die pasen bij  jouw situatie. Daarom kan je alleen een testament bij ons maken door middel van een begeleidingsgesprek. De adviseur loopt dan samen met jou door je situatie heen en zorgt voor een maatwerk oplossing. De kosten van deze begeleiding bedragen slechts €99. Deze kosten komen bovenop onze scherpe vaste tarieven van €345 per testament. Plan hier direct je gesprek.

Conclusie

Een samengesteld gezin vraagt om extra zorg bij de nalatenschaps­planning. Omdat stiefkinderen zonder testament niets van hun bonus‑ouder erven, bepaal je alleen met een goed doordacht testament:

• Wie erft (eigen, stief‑ en/of gezamenlijke kinderen);
• Wat ieder krijgt (percentage, legaat, uitstel van opeisbaarheid);
• Wanneer vorderingen opeisbaar worden en hoe de erfbelasting wordt verdeeld.

Zonder die regeling grijpt de wettelijke verdeling in – meestal ongunstig of ronduit oneerlijk voor (stief)kinderen. Laat je daarom tijdig adviseren en leg je wensen helder vast. Zo voorkom je ruzie en fiscale verrassingen, en weet ieder gezinslid precies waar hij of zij aan toe is. Met professionele begeleiding – online of bij de notaris – maak je een maatwerk­testament dat recht doet aan álle leden van jullie blended family.